O najstarijem Dušanu, rođenom oko 1868. godine, pričalo se da se poturčio. Zabilježena je priča da je napustio porodicu i ženu i otišao u Carigrad, gdje se, u ruskoj crkvi, vjenčao s nekom Jermenkom i dobio sina (Išura Danilovića), koji se u Americi proslavio pod umjetničkim imenom Kirk Daglas…

Izrečeno u naslovu mnogima će zazvučati kao senzacionalistička besmislica, ali u trebinjskom kraju zaista postoji u narodu sačuvano predanje o ovdašnjim korijenima holivudskog glumca.

Kirk Daglas, koji će uskoro napuniti 100 godina, rođen je kao Išur Danilovič, 9. decembra 1916. godine u Njujorku. U službenim biografijama jedne od najvećih muških glumačkih legendi Američkog filmskog instituta i dobitnika akademske počasne nagrade Oskara za životno djelo – obično se navodi da potiče iz porodice jevrejskih emigranata, koji su živjeli na prostoru današnje Bjelorusije.

Postoje dvije teorije o trebinjskom porijeklu poznatog holivudskog glumca. Pominje ih i Savo Pujić, lingvista i dobar poznavalac istorije trebinjskog kraja u knjizi DŽIVARSKA CRKVENA OPŠTINA (Edicija BAŠTINA, Svet knjige, Beograd 2010.)

Proučavajući istoriju ove porodice, Pujić piše da je začetnik dživarskog ogranka Danilovića bio je harizmatični iscjelitelj pop Marko Danilović (1833. ili 1835-1915), koji je osnovnu školu, navodno, učio u Dubrovniku, a za sveštenika se pripremao u manastirima Duži i Savina.

„Rukopoložen je 1856. godine. O njegovom preseljenju iz Potkraja (Zupci) u Čičevo navode se različite godine. U toku Hercegovačkog ustanka 1875. izbjegao je u Zupce, gdje se pridružio ustanicima, a silazio je i u Mrcine kako bi pružao epitrahiljske usluge hercegovačkim izbjeglicama. U Pridvorce je preselio nepoznate godine prije Prvog svjetskog rata (1908. godine u Čičevu mu je rođen unuk Božidar). Bio je veoma poštovan među svojom pastvom, a naročito je cijenjen zbog svojih iscjeliteljskih moći. Sudeći po njegovim škrtim zapisima, bio je prilično nepismen i sve do pred kraj pretprošlog vijeka nije bio usvojio savremeno, Vukovo pismo…“

Pujić ne ide dublje u istoriju porodice Danilović, jer vjerovatno za taj poduhvat nema dovoljno građe, ali saopštava ono najbitnije za Daniloviće što je narod upamtio.
Dakle, pop Marko Danilović, imao je tri sina, od kojih su dvojica imala čudne životne puteve.

„O najstarijem Dušanu, rođenom oko 1868, pričalo se da se poturčio. Zabilježena je priča da je napustio porodicu i ženu i otišao u Carigrad, gdje se, u ruskoj crkvi, vjenčao s nekom Jermenkom i dobio sina (Išura Danilovića), koji se u Americi proslavio pod umjetničkim imenom Kirk Daglas (Vukašinović: Zupci, 726).“

Postoji i nešto drukčija i potpunija verzija te priče, koju je, navodno, pred svoju smrt, ispričao prof. dr Nikola Bojanić, blizak srodnik sa pridvoračkim Danilovićima.

„Dušan je bio sveštenik u Čapljini, gdje je, u nekakvom afektu, zaprijetio da će se poturčiti i otputovao u Carigrad, napustivši ženu i kćerku. Tamo se u ruskoj crkvi vjenčao sa jednom Jermenkom i odselio u Ameriku, gdje je dobio slavnog sina. Navod da ga je Bojanić dovodio iz Dubrovnika u Čičevo sasvim je nevjerovatan jer to ne bi moglo proći nezapaženo. U rodbini je kružila priča da je Dušanov bratić, akademik Vojo, prilikom jednog boravka u Americi, uspostavio vezu sa Daglasom, koji, uvjeren da mu je otac bio Rus, nije pokazao interesa za hercegovačko porijeklo…“

Razvaline kuće Danilovića

Raseljeni ostaci porodice Danilović održavaju kuću u Pridvorcima i grobnicu na Aleksinoj Međi, a zidine lijepo građenog njihovog doma u Čičevu još jedino svjedoče o gotovo jednovjekovnom njihovom prebivanju na tom staništu.

Milenko Ignjatić