Kada je početkom marta Trebinje bilo domaćin prvog Samita energetike u organizaciji Elektroprivrede RS (ERS) bio je to još jedan dokaz da je ovaj grad sinonim energetike i razvoja energetskog sektora. Tada su se u Trebinju okupili vodeći stručnjaci, kao i kompanije iz ovog sektora, koji su na osnovu svojih iskustava, analiza i stručnih radova poslali poruku da nas neminovno čeka energetska tranzicija i da su sunce i vjetar nova šansa za investicije.

Hercegovina, u tom smislu, ima i te kako potencijala da ponudi. Trebinje sa svojih više od 260 sunčanih dana u godini ima jasne ciljeve u narednoj deceniji – na redu je podizanje solarnih elektrana. U intervjuu za eKapiju v.d. direktora ERS-a, Luka Petrović, kaže da su u fazi dobijanja koncesije za prvu od tri planirane solarne elektrane.
Uz još jači zaokret za zelenoj energiji i dalje će ovom gradu veliki privredni oslonac biti postojeće hidroelektrane, kao i one koje se grade – HE Dabar i HE Bileća.

eKapija: ERS je privredni oslonac Trebinja, i kao takav motor razvoja ovog kraja. Koji su to direktni benefiti koje Grad dobija činjenicom da je sjedište ERS-a baš u Trebinju?

– MH Elektroprivreda Republike Srpske je motor razvoja Republike Srpske. Svake godine investiramo značajna sredstva u razvoj elektroenergetike na području Republike Srpske. Kako se na području Grada Trebinja nalaze četiri hidroelektrane, i kako su ove hidroelektrane okosnica elektroenergetskog sistema Republike Srpske, stekli su se uslovi da je sjedište MH ERS u Trebinju.

Kao privredni sistem koji je među većim u regionu, stvaramo uslove da i Grad Trebinje obezbijedi brži razvoj i da u njega dolaze predstavnici najvećih svjetskih kompanija iz oblasti elektroenergetike.
MH ERS sa svojim preduzećima u Trebinju – Hidroelektrane na Trebišnjici i Elektro Hercegovina, zapošljava veći broj radnika i obezbjeđuje brži razvoj ovog grada. Ispunjavanjem obaveza u skladu sa zakonskom regulativom u Republici Srpskoj obezbjeđujemo plaćanje poreza i drugih naknada lokalnoj zajednici iz koga se realizuju značajni infrastrukturni projekti na području Grada Trebinja.

eKapija: Kako se mijenjala energetska slika Trebinja od ’60-ih godina pa na ovamo, od prve hidroelektrane do danas?

– Elektrifikacija na području Grada Trebinja počela je između dva svjetska rata, korišćenjem biomase, a zatim izgradnjom manje hidroelektrane HE Parež.

Značajniji razvoj elektroenergetike na području opštine Trebinje počeo je 1965. godine nakon izgradnje i puštanja u rad HE Dubrovnik I faza. Ta elektrana sa snagom od 210 MW i proizvodnjom od oko 1.400 GWh električne energije bila je moćna elektrana koja je doprinijela elektrifikaciji Hercegovine i južne Dalmacije.

Zatim, izgradnjom HE Trebinje 1 sa velikom snagom od 180 MW i velikom akumulacijom od 1,3 milijarde m3 vode obezbijeđeno je da HES na Trebišnjici ima značajno mjesto u elektroenergetskom sistemu zapadnog Balkana.

Izgradnjom HE Trebinje II, takođe i izgradnom PHE Čapljina, koja nije u sastavu MH ERS, ali dovodni kanal se nalazi na teritoriji grada Trebinja, stvorili su se uslovi da HES na rijeci Trebišnjici obezbjeđuje stabilnost elektro-energetskog sistema Hrvatske, Herceg Bosne i Republike Srpske.

Danas se HES na rijeci Trebišnjici dalje razvija izgradnom HE Dabar i HE Bileća, tako da se očekuje da u narednom periodu ove hidroelektrane obezbijede brži ravoj obnovljivih izvora energije koji koriste energiju sunca i vjetra.

eKapija: Kada govorimo o hidroenergetskom potencijalu trebinjskog kraja, šta nam brojke kažu, čime se raspolaže?

– Na području Trebinja imamo izgrađene četiri hidroelektrane ukupne instalisane snage 880 MW i proizvodnje od oko 2.300 GWh električne energije: HE Dubrovnik I faza, HE Trebinje I, HE Trebinje II i PHE Čapljina. Ovi objekti ne pripadaju samo MH ERS već i HEP i EPHZHB. Narušena je raspodjela potencijala između tri elektroprivrede, međutim očekuje se da se u narednom periodu u interesu svih elektroprivreda usaglasi raspodjela potencijala.

U narednom periodu na području Trebinja očekuje se izgradnja i drugih hidroelektrana, kada se za to stvore uslovi, poput HE Dubrovnik II faza i HE Boka.

(Foto: ERS)
eKapija: Koliko je učešće hidroelektrana u Trebinju u ukupnoj proizvodnji struje u ERS-u? Da li se taj udio povećava iz godine u godinu?

– Na području Grada Trebinja proizvodi se značjana količina električne energije iz hidro izvora. Kolike su količine zavisi od hidrološke situacije. Postojeće hidroelektrane u sistemu MH ERS godišnje proizvedu od 1.000-1.300 GWh.

Nakon izgradnje HE Dabar i HE Bileća očekuje se povećanje proizvodnje električne energije na četiri postojeće hidroelektrane.

eKapija: Kakvo je stanje hidroenergetskih objekata HE Trebinje 1 i 2, kao i sada HE Plat? Na koji period se rade investiciona održavanja?

– Zbog stabilnosti energetskog sistema Hrvatske i Republike Srpske neophono je obezbijediti kontinualno održavanje ovih hidroelektrana. Kako je HE Dubrovnik I faza (HE Plat) u pogonu 55 godina realizovana su značajnija investiciona ulaganja u rekonstrukciju i povećana je snaga ove hidroelektrane za oko 40 MW. Na HE Trebinje I investirana su značajna sredstva u održavanje i zamjenu opreme.

eKapija: Sa kojim regionalnim kompanijama imate najčvršću saradnju po pitanju održavanja, nabavki opreme, radova na remontu i slično?

– Kod revitalizacije i modernizacije hidroenergetskih objekata učestvuju vodeće svjetske kompanije, poput ABB iz Njemačke ili Siemensa, a od regionalnih kompanija na revitalizaciji HE Trebinje I učestvovala je Goša Montaža iz Srbije.

eKapija: S obzirom na to da ERS želi napraviti još veći iskorak ka obnovljivim izvorima energije koje se investicije konkretno planiraju na području Trebinja?

– Na području Trebinja značajan je potencijal energije sunca, tako da ERS namjerava da izgradi veći broj solarnih elektrana. U fazi smo dobijanja koncesije za solarnu elektranu Trebinje 1 snage 73 MW, a na lokacijama koje su u blizini planirane SE Trebinje 1 izrađuje se tehnička dokumentacija za još dvije solarne elektrane, SE Trebinje II i SE Trebinje III ukupne snage od 70 MW.

eKapija: Kakvi su kapaciteti za ulaganje u solarne elektrane ovog kraja? Može li se u narednim godina očekivati veći investicioni zamah u ovom sektoru?

– Razvojem tehnologije za proizvodnju električne energije iz solarnih elektrana stvorili su se uslovi da će u narednom periodu ovaj vid energije biti jeftniji od ostalih i sa najmanje rizika za investitore.

U Italiji su izgrađeni značajni kapaciteti za proizvodnju električne energije iz solarnih elektrana, a kako su slični prirodni uslovi na području jugoistočne Evrope može se očekivati da se i na ovim područjima izgradi veći broj solarnih elektrana sa kapacitetima od nekoliko stotina pa i hiljada megavata.
eKapija: Kako vidite razvoj energetskog sektora Trebinja u narednim godinama?

– Trebinje danas ima kapacitete koji mogu da zadovolje potrebu više od jedne četvrtine Republlike Srpske. U narednom periodu očekuje se povećanje proizvodnje na postojećim hidroelektranama i sa izgradnjom solarnih elektrana može se očekivati da Trebinje obezbijedi potrebu za električnom energijom više od jedne trećine Republike Srpske.

U daljoj budućnosti može se očekivati da se izgrade takvi kapaciteti koji će imati značajno mjesto u elektroenergetskom sistemu regiona. Prirodni potencijal postoji, prenosna mreža je razvijena i to su jedni od preduslova za još značajnije investicije na području Trebinja u oblasti elektroenergetike.