Projekat „HES Gornja Drina“ unikatan je razvojni i višenamjenski projekat na rijeci Drini u Republici Srpskoj.

Rijeka Drina, koja osim specifičnih hidroloških karakteristika, visokom kvalitetu vode koje ima u izobilju, u međunarodnom, administrativnom i političkom značaju i kontekstu, bila je i ostala, sinonim, kako za granicu između novonastalih, egzistirajućih država, entiteta i opština, tako i različitih interesa i interesnih grupa.

O njenom istorijskom značaju i ulozi, kao i mnogo čemu drugom, što je ujedno razlikuje i od svih drugih rijeka na Balkanu i šire, nakon dugo vremena poslije Andrića, biće napisane njene nove stranice istorije.

Često nepremostiva barijera u inženjerskom, političkom, ali i svakom drugom smislu, ujedno je postala izazov za mnoge, domaće i strane investitore, koji su veoma brzo prepoznali, a zatim i upoznali sve njene ‘visoke kote’, ‘istorijske proticaje’, kanjone i brzotoke, svu njenu skrivenu i neskrivenu ljepotu, snagu i energiju, koju ni do dan danas, u punom kapacitetu, nisu uspjeli i na odgovarajući način iskoristiti i ukrotiti.

Zato je svaki izgrađeni objekat na ovoj rijeci, ujedno i poduhvat vrijedan svake pažnje, inženjerski i graditeljski iskorak, istorijski projekat, ali ujedno i most/ćuprija zmeđu stvarnih i vještačkih obala, između, običnim ljudima, vidljivih i nevidljivih interesa. Posebno danas, u vrijeme globalne energetske krize, gašenja termoelektrana i implemantacije strategije o nultoj emisiji CO2, odnosno intenzivne potražnje za energijom iz obnovljivih izvora.

Nakon decenija stagnacije ovog veoma značajnog energetskog, (vodo)privrednog, višenamjenskog projekta, posebno za nerazvijene regije i opštine uz gornji tok rijeke Drine, koji je osmišljen od najvećih autoriteta i inženjera bivše nam zajedničke države, odnosno niza neuspjelih aranžmana sa mnogim, planetarno poznatim energetskim kompanijama, domaće, nacionalne energetske kompanije, Elektroprivreda Republike Srpske (ERS) i Elektroprivreda Republike Srbije (EPS), angažovali su svoje ekspertske timove, kako bi izgradili jedan od najboljih i najefikasnijih preostalih hidroenergetskih sistema iz obnovljivih izvora energije, na Balkanu, Evropi, ali i šire.

Pažljivo osmišljen, intenzivno razvijan, posebno u posljednje dvije godine, do sada stručnoj javnosti ne toliko poznat primijenjeni aranžman i model, koji će tek nakon njegove realizacije u cjelosti, biti dostupan javnosti, vjerovatno će zauzeti zapaženo mjesto u stručnoj literaturi i udžbenicima, kao i ključni eksperti zaslužni za njegov razvoj.

Među njima, svakako i jedan od najzaslužnijih, koji je s razlogom imenovan na čelo ekspertskog tima iz Elektroprivrede Republike Srbije, je i Vladimir Marković, Izvršni direktor za razvoj strateških projekata.

Zahvaljujući njemu, kao i odabranim ekspertima iz različitih oblasti, ‘HES Gornja Drina’ je projekat za koji su obezbijeđene sve nophodne dozvole i saglasnosti, uključujući i one iz oblasti zaštite životne sredine i nadležnih konkurencijskih tijela. Projekat budućnosti, čija je realizacija neupitna, uprkos negativnoj kampanji i intenzivnim opstrukcijama iz domena politike, a zatim i domena zakonodavne, sudske vlasti, a koje će, nakon izostanka bilo kakve stručne, pravne i svake druge argumentacije koja bi ugrozila ovaj projekat, vrlo brzo postati prošlost. Prošlost, kao i sve druge barijere iz prošlosti, koje su decenijama prolongirale realizaciju jednog od najznačajnijih projekta iz obnovljivih izvora, uz projekat ‘Gornjih Horizonata’, u Republici Srpskoj i Republici Srbiji.

Sve što nam je trenutno preostalo za realizaciju ovog projekta od sveopšteg društvenog, privrednog i nacionalnog interesa, kojeg čine ukupno tri hidroelektrane, HE Buk Bijela, HE Foča i HE Paunci, i za čije finansiranje su obezbijeđena sredstva, je da strpljivo sačekamo (ne)nadležne da se proglase nenadležnim i da uskoro pozdravimo početak glavnih radova na izgradnji prvih kaskadnih hidroelektrana na rijeci Drini, nakon 57 godina, koliko traje naše strpljenje i čekanje.

Atv