Kada bi nekoga pitali koji mu automobil pada na pamet kao jedinstveni simbol bivše Jugoslavije vjerovatno bi mnogi rekli da je to Yugo 45.

On se tokom osamdesetih izvozio u SAD, a tamo je doživio, blago rečeno, neuspjeh i bio jedan od onih automobila na koje su svi gledali s podsmijehom, piše Telegram.

Nije to jedini automobili koji će starijim generacijama pasti na pamet kada se spomenu legendarna vozila popularna u bivšoj državi. Trabant, Wartburg, Zastava 750, Zastava 101, samo su neki od automobila koji su se mogli svakodnevno viđati na cestama. O popularnosti ovih legendarnih automobila govori i činjenica da su nekima od njih pojedini bendovi posvetili pokoji stih, a ponekad i cijelu pjesmu.

Kragujevac je slovio kao centar automobilske industrije bivše Jugoslavije, a mnoge kompanije širom bivše države počele su polako otvarati pogone stranim proizvođačima pa su tako saradnju s njima ostvarile kompanije poput TAS-a i Pretisa u Sarajevu.

Pregled najpopularnijih automobila koji su prometovali Jugoslavijom.

1. Yugo 45: Yugo 45 se proizvodio od 1981. godine u kompaniji Zastava Auto iz Kragujevca. Italijanska kompanija Fiat dizajnirala je Yugo za Zastavu, a nacrt za automobil napravljen je po šasiji Fiata 127 koji je bio drugačiji po izgledu. Na evropskim tržištima Yugo 45 je dobio ime Yugo Koral, a tokom osamdesetih se izvozio u SAD gdje je proglašen i najjeftinijim autom za kupovinu. Proizvodnja Yuga obustavljena je u novembru 2008. godine.

2. Zastava 750: Zastava 750 bio je popularan po nazivu fićo. Radi se o legendarnom simbolu Jugoslavije koji se počeo proizvoditi u pogonima Crvene zastave 1962. godine po licenci Fiata 600. Ovaj automobil proizvodio se sve do 1985. godine. Zastava 750 se koristila u brojnim službama bivše Jugoslavije pa je tako bio vozilo nekadašnje milicije, autoškola i auto klubova.

3. Citroen 2CV: Citroen 2CV ili “Spaček” osmislio je Francuz Pierre-Jules Boulanger. Na prostorima Jugoslavije “Spaček” se proizvodio u slovenskoj tvornici Tomos koja se nalazila u Kopru. 1964. godine Citroen i Tomos se udružuju pa nastaje kompanija Cimos u kojoj su proizvedeni Citroen Ami, Ajkula, GS, AX, BW, CX,Visa i Dijana.

4. Lada 1300: Lada 1300 nastala je na osnovi Fiata 124. Ona se proizvodila u bivšem SSSR-u, a model 1300 bio je jedan od najpoznatijih modela automobila u Jugoslaviji. Lada 1300 slovila je kao nepoderiv automobil, kao i svaki Ladin model, ali se radilo samo o propagandi jer je kvaliteta Lade bila vrlo upitna.

5. Wartburg: Wartburg je dobio ime po dvorcu Wartburg u Eisenachu. Automobil se proizvodio u tvornici Fahrzeugfabrik Eisenach u Istočnoj Njemačkoj od 1966. do 1988. godine. On je bio relativno brz i prostran, a jedna od vrlina mu je bila i pouzdanost jer se nije previše kvario.

6. Trabant: Trabant se proizvodio u tvornici VEB Sachsenring u istočnonjemačkom gradu Zwickau od 1958. godine. Jednako kao i Wartburg, prodaja Trabanta u Jugoslaviji bila je zastupljena još na početku 60-ih godina. Ono što se posebno isticalo kod Trabanta bila je njegova izrada jer je on napravljen od plastificiranog pamučnog otpada što ga je činilo laganim, ali i jeftinim.

7. Renault 4: Renault 4 se proizvodio od 1973. pa do 1992. godine u tvornici IMV u Novom Mestu u Sloveniji koja je danas u vlasništvu Renaulta. Riječ se o automobilu koji je bio česta pojava na cestama Jugoslavije. U Sloveniji je proizvedeno 575.960 Renaulta.

8. NSU Prinz: NSU Prinz se od 1965. godine sklapao u sarajevskoj tvornici Pretis (Preduzeće Tito Sarajevo) koja je bila jedna od najvećih tvornica namjenske industrije koja je poznata po pretis-loncu za ubrzano kuhanje, a u njoj je sklopljeno oko 15 hiljada automobila.

9. Zastava 101: Zastava 101, popularno nazvan Stojadin, proizvodio se od 1971. godine u kompaniji Zastava u Kragujevcu. Stojadin je napravljen prema modelu Fiata 600D i proizvodio se sve do 2008. godine. Osim u Jugoslaviji, Stojadin je bio popularan u Egiptu gdje se automobil sklapao na osnovi gotovih dijelova koji su stizali iz Srbije.

10. Mercedes W123: Mercedes W123 su obožavali taksisti i gastarbajteri koji su svoj poslovni uspjeh u inostranstvu iskazivali njime.

11. Austin: Slovenska tvrtka IMV 1967. godine počela je sklapati Austin modele poput I300, Austin Maxi 1500 i Maxi 1750, ali i čuveni Mini 1000.

12. VW Golf: Volkswagen Golf se proizvodio u TAS-u (Tvornici automobila Sarajevo) od 1976. godine i u Sarajevu je proizvedeno 150 hiljada automobila. Golf je bio naročito popularan u Jugoslaviji, pogotovo Golf dvojka koji se počeo proizvoditi 1985. godine.

13. Opel Kadett: Opel automobili su se počeli sklapati 1977. godine u IDA-i (Industrija dijelova automobila) u Kikindi, a među njima se nalazio i Opel Kadett koji je zbog svoje pouzdanosti i dostupnosti postao popularan, završava svoj popis Telegram.