Foto: Radio Trebinje

Hidroelektrane na Trebišnjici će od 1. januara ove godine opštini Nikšić retroaktivno početi isplaćivati hidrakumulacijske naknade za potopljeno zemljište koje je pod Bilećkim jezerom i to na godišnjem nivou od 600.000 Evra, što će zavisiti od proizvodnje na nizvodnim elektranama. Sa delegacijom iz Crne Gore koja je boravila u Trebinju, između ostalog,  razgovarali smo i o zajedničkim eventualnim novim objektima, poput HE Boka, HE Sutorina, ali i o hidropotencijalu Buk – Bijela, rekao je, gostujući u programu Radio Trebinja Luka Petrović, generalni direktor Elektroprivrede Republike Srpske.

„Prvi radni sastanak  je bio na inicijativu ministarke Đedović - Handanović u Beogradu, prije dva mjeseca i tada smo usglasili da ćemo kontinuirano držati komunikaciju, a sve u cilju unapređenja odnosa i naravno izazova u energetskoj oblasti.  Vidljivo je da su bili ogromni skokovi cijena električne energije, vidljivo je da su mnoge kompanije zaustavile proizvodnju, vidljivo je da je dekarbonizacija i gašenje termoelektrana po cijeloj Evropi. Vidljivo je da ogromna izgradnja obnovljivih izvora elekrične energije poput solarne, vjetroelektrane itd... I svakako da to izaziva da je potrebno vršiti čestu komunikaciju i naravno da u toj komunikaciji ima i problematičnih tačaka i mi smo svakako sa Sašom Vujovićem, ministrom energetike u Vladi Crne Gore otvorili sve teme i naravno da smo rekli da se treba nastaviti ona komunikacija koja je bila od 1965-1994. godine. Svima je jasno da je bivša Jugoslavija još 1954. godine napravila vodoprivrednu osnovu na osnovu koje će se iskoristiti rijeka Trebišnjica i sistem Gornjih horizonata, odnosno hidrosistem Trebišnjice, koji je zamišljen da se radi u dvije etape i dvije faze“, podsjetio je Petrović.

On je naglasio da zbog poznatih loših odnosa i već sedamdesetih godina se pokrenula inicijativa za izgradnju HE Čapljina i stari Trebinjci znaju da je cijeli grad bio tada raskopan.

„Zato što su ekipe naših ljudi koji su tada vladali ovde i što da ne pomenem Milorada Pribišića, Rada Runjevca, koji je danas živ sa nama u Trebinju, Dina Ćatovića i ostale koji su se angažovali da se uradi kanalizacioni sistem kroz izgradnju betonskog kanala dužine 62 kilometra, do gornjeg komenzacionog bazena Svitava i samim tim dovođenja vode u PH Čapljina u Čapljini i naravno da je to doprinijelo narušavanju odnosa između tadašnjeh HEP-a i  HET-a i to je svakakao pripadalo sistemu Donjih Horizonata. Gornji Horizonti su nešto što je iznad kote, to su HE Bileća, HE Dabar, HE Nevesenje, sa mogućim nekim drugim energetskim objektima, to je druga etapa i u dvije faze, rekao je Luka Petrović, generalni direktor Elektroprivrede Republike Srpske.

Moram da kažem, naglašava Petrović, opština Nikšić, ali i Crna Gora nije finasijski učestvovala u izgradnji ovog sistema, ali da se i tada u bivšoj SFRJ našao način da se pomogne lokalnim zajednicama kroz naknade za potopljeno zemljište. Te granice su kasnije izmjenom političkih sistema, uspostavljanjem državnih granica odnosno republičke granice između Crne Gore, Hrvatske i BiH, danas već državne granice.

„Naravno da su se promijenile okolnosti i naravno da sada postoje, takozvane, koncesione naknade i mi smo, svakako spremni da plaćamo naknadu i za potopljeno zemljište opštine Nikšić, kao što se to radilo do devedeset četvrte  godine. I prije nekoliko godina, da ne kažem petnaestak godina, bile su inicijative, međutim, opština Nikšić nikad nije htjela da zvanično potpiše sporazum o realizaciji plaćanja tih naknada. Ovo je sad jedan pozitivan odziv Vlade Crne Gore po pitanju problematike nadoknade opštini Nikšić i vidim da se i gradonačelnik Nikšića Marko Kovačević raduje, naravno, prilivu novih sredstava od ovog sistema. Da li su to očekivanja veća i naravno, ali ta očekivanja se trebaju svesti u realne okvire. Mi smo sada, kada imamo državnu granicu, moramo da planiramo neke projekte i zato smo iznjedrili zajdeničko preduzeće koje će se registrovati u Trebinju. Vlada Republike Srpske, ima već godinu dana, dala je saglasnost za registraciju te kompanije u Trebinju, a Vlada Crne Gore, vjerujem, nakon ovog jučerašnjeg sastanka da će to uskoro raditi. I time će se stvoriti preduslovi da ta zajednička kompanija dobija koncesije, bilo koje vrste, i solar i vjetar i voda i da vidimo koji su to potencijali koji se mogu iskoristiti ne samo na terirotiji Trebinja ili, možda Nikšića, već i u cijeloj BiH  ili bilo gdje drugdje, gdje se može doći do neke koncesije. Mi ćemo se više baviti budućnošću, a ne prošlošću i želimo da kreiramo neke nove energetske objekte koji će ostvariti prihode i jednoj i drugoj zemlji i da građani ostaju na ovim prostorima“, zaključio je Luka Petrović.