Predsjednik Skupštine Grada Trebinja Dragoslav Banjak u javnosti slovi za čovjeka koji izuzetno korektno vodi sjednice gradskog parlamenta. Nastojeći da staloženo reaguje na sve izazove koji nastanu kao plod burnih rasprava u skupštini, kako kaže, trudi se da posao obavlja profesionalno i ostane dosljedan sebi i svojim uvjerenjima.

Gospodine Banjak, da li ste zadovoljni onim što se od početka vašeg mandata dešavalo u Gradskoj skupštini?

Uglavnom jesam. Ono na čemu sam insistirao, a to mora da bude cilj svakog predsjednika skupštine, jeste beskompromisno poštovanje Statuta i Poslovnika o radu Skupštine Grada Trebinja. Time je svim učesnicima u radu dato do znanja da se sve aktivnosti mogu provoditi isključivo na organizovan i institucionalizovan način. Mislim da su to odbornici prihvatili, a šira javnost koja se interesuje za lokalnu politiku je takva nastojanja ocijenila pozitivno.

Kada ste sjeli u stolicu u kojoj su sjedili svi predsjednici skupštine od Drugog svjetskog rata do danas, šta ste rekli sebi, da li ste se na nešto sami sebi obavezali, da li ste napravili neki plan i označili ciljeve koji su prioritetni i koje obavezno trebate postići?

Iskustvo me je naučilo da se nekim sistemom najlakše upravlja ako se poštuju pravila koja taj sistem definišu. Pravila rada skupštine definisana su aktima koje sam već pomenuo i njihovo poštovanje obezbjeđuje da skupština vrši svoju funkciju organa odlučivanja i kreiranja politike Grada. Tako je u svim sferama života i rada, što se više budemo pridržavali pozitivnih iskustava i pravila, to ćemo imati harmoničniju zajednicu. To je bio sav moj plan i ciljevi koje sam želio da postignem, ništa manje i više od toga.

Kad je u pitanju stil i metod vođenja Skupštine, čak i politički protivnici, moraju vam priznati da ste tačni, odmjereni i da vam ne nedostaje strpljenja. Koliko vas to „košta“ i da li je lako ostati suzdržan i onda kada bi mnogi „eksplodirali“?

Ja mislim da predsjednik skupštine, kao i odbornici, nemaju pravo na drugačije ponašanje. Skupština je predstavničko tijelo građana koji su je birali i kao takva mora da bude primjer civilizovanog i konstruktivnog djelovanja. U svakoj situaciji važno je ostati staložen jer se time prenosi umirujući impuls na učesnika u diskusiji koji je izišao iz okvira prihvatljivog. To nije lako, mnogo zavisi od karaktera ličnosti, mada je meni pomogao i dugogodišnji rad u školi, koji podrazumijeva visok stepen samokontrole u svakodnevnom odnosu sa učenicima, njihovim roditeljima i kolegama. Osim toga, o mnogim spornim situacijama, koje se jave u toku zasjedanja, konsultujem se sa svojim saradnicima Bojanom Šapurićem, potpredsjednikom Skupštine, i Veliborom Bodirogom, sekretarom.

Kako programirate rad Skupštine, kako se dolazi do tema za raspravu? U kojoj mjeri te teme nameće život, a u kojoj mjeri gradska administracija u okviru svojih obaveza i nadležnosti?

Članom 90. Poslovnika o radu definisana je obaveza donošenja Programa rada Skupštine Grada Trebinja. Program rada sadrži zadatke Skupštine koji su u njenoj nadležnosti u skladu sa Ustavom, zakonima, Statutom i utvrđenom politikom razvoja Grada, kao i druge poslove i zadatke koji su u nadležnosti Skupštine. Programom se utvrđuje sadržaj poslova i zadataka, način izvršavanja, nosioci poslova i zadataka, kao i rokovi za njihovo izvršavanje. Oko 40% od ukupnog broja tema koje se razmatraju na sjednicama predviđeno je Programom, što ukazuje da većinu njih ipak nameće život, odnosno okolnosti koje nije bilo moguće predviđeti.

Kako ocjenjujete saradnju Skupštine i gradonačelnika?

Odnosi Skupštine i gradonačelnika zasnivaju se na principima međusobnog uvažavanja i saradnje, uz pojedinačnu odgovornost za ostvarivanje vlastitih nadležnosti i zajedničku odgovornost za funkcionisanje Grada Trebinja. Gradonačelnik je u obavezi da redovno informiše Skupštinu o ostvarivanju politike Grada, dok je Skupština dužna da razmotri prijedloge akata, odnosno izvještaja i informacija koje podnose Gradonačelniku. Uspješna saradnja skupštine i gradonačelnika osnovni je uslov razvoja jedinice lokalne samouprave, što na pozitivnom primjeru Trebinja dobija svoju punu potvrdu.

Kakav je doprinos „klubova“ u skupštini?

U Skupštini Grada postoje klubovi odbornika političkih partija, kao osnovni oblik njihovog organizacionog djelovanja. Klubovi odbornika posebno se angažuju u pripremama sjednica Skupštine, predlaganju dnevnog reda, učestvuju u diskusijama i donošenju odluka. U Skupštini Grada Trebinja djeluju tri odbornička kluba: SNSD-PUP, PDP i SDS.

Stiče se utisak da sjednice protiču znatno „mirnije“ nego ranije, da je manje teških riječi i nekorektnog ponašanja. U kojoj mjeri se poštuje poslovnik i da li se atmosfera za rad može još popraviti?

Upravo je dosljedno pridržavanje Poslovnika o radu, ali i Etičkog kodeksa, uzrok manjih tenzija u Skupštini nego što je to bio slučaj u nekom prethodnom periodu. Dodatni faktori su postojanje ubjedljive skupštinske većine, koja ne dovodi u pitanje efikasnost donošenja odluka, ali i samo opredjeljenje odbornika da u mirnijoj atmosferi iznose svoje političke stavove. Ipak, s obzirom da se približavaju opšti izbori, očekujem veće izazove u radu, pa možda i politikantske manifestacije koje do sada nismo gledali u aktuelnom skupštinskom sazivu. U takvim okolnostima, očigledno je da ima prostora za popravljanje radne atmosfere, ali to je proces koji se ne odvija brzo i u vezi je sa ukupnim društvenim razvojem.

Ovu godinu obilježavaju velike investicije u realnom i javnom sektoru. Trebinje je, očito, uhvatilo razvojni korak, a to osjećaju i oni koji se ne bave politikom. Kakva je uloga gradske skupštine u tom procesu?

Tako je. Budžetom Grada Trebinja za 2018. godinu predviđeno je više od 6 miliona KM investicija, dok je taj iznos u prethodnoj godini bio još veći. Urađena je Strategija razvoja Grada Trebinja, kao i Srednjoročni plan kapitalnih investicija, čime su stvoreni uslovi za sistematsku realizaciju predviđenih projekata. U Gorici se gradi novi dječiji vrtić, ulaže se u tekstilnu industriju, izgrađuju se i rekonstruišu gradske ulice, javne površine, komunalna infrastruktura i sportski objekti. Nijednu od navedenih aktivnosti ne bi bilo moguće realizovati bez odgovarajućih odluka Skupštine Grada Trebinja. Skupština donosi budžet i završni račun, donosi odluke o obavljanju funkcija iz raznih oblasti života i rada, donosi razvojne planove i programe, prostorni i urbanistički plan, zoning i regulacione planove, urbanističke projekte i planove parcelacije, program uređenja građevinskog zemljišta, a realizuje i mnoge druge aktivnosti iz svoje nadležnosti.

Izuzev činjenice da predsjedavate gradskim parlamentom, za vaše ime veže se i veoma značajan podatak, ne samo za Trebinje, vaša doktorska disertacija. Odbranili ste je prije dvije godine, a riječ je o naučnomi radu „Hidrogeohemijske karakteristike i kvalitet voda sliva Trebišnjice, RS, BiH“. Možete li da objasnite suštinu ovog rada?

Doktorsku disertaciju koju ste naveli odbranio sam 26. avgusta 2016. godine na Rudarsko-geološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Ona je nastala kao pokušaj davanja doprinosa upravljanju vodama u slivu Trebišnjice sa aspekta njihovog kvaliteta, hidrogeohemijskih procesa i evolucije, porijekla i miješanja. Prilikom izrade disertacije, prikupljeno je i sistematizovano 1646 rezultata fizičko-hemijskih i bakterioloških analiza, koji potiču sa 50 različitih lokacija u slivu. Studijom su utvrđene fizičko-hemijske i bakteriološke karakteristike voda, njihovo porijeklo, međusobne razlike, kao i uticaj zagađivača. Pri tome su primijenjene multivarijantne statističke tehnike-hijerarhijska klaster analiza i faktorska analiza.

Rezultati multivarijantne statističke analize, uz primjenu nekih dodatnih tehnika, omogućili su izradu inverznih hidrogeohemijskih modela, kojim su objašnjeni uzroci promjena fizičkih i hemijskih osobina voda duž njihovog toka.

U završnom dijelu disertacije ocijenjen je kvalitet voda sliva Trebišnjice, kako sa aspekta njihove upotrebljivosti za piće, tako i sa aspketa pogodnosti za navodnjavanje.

I šta su neki vaši zaključci?

Na osnovu rezultata istraživanja zaključeno je da je sastav stijena najvažniji faktor međusobnog razlikovanja voda u slivu Trebišnjice. Na primjer, time su objašnjene drugačije fizičko-hemijske karakteristike voda u slivu Sušice, izgrađenom u dolomitima, u odnosu na vode sa ostalih, većinom krečnjačkih terena.

Inverznim hidrogeohemijskim modelovanjem konstatovano je da primaran značaj u formiranju hemijskog sastava voda akumulacije Gorica ima otoka akumulacije Bileća, zatim rijeka Sušica, dok je uticaj izvora u Lastvi zanemarljiv. Takođe je utvrđena važna uloga voda akumulacije Bileća, koje onemogućavaju značajniji prodor zagađivača iz Gatačkog polja u najniže dijelove sliva Trebišnjice.

Ocjena kvaliteta pokazala je da su najzagađenije vode najnižih dijelova rijeke Mušnice, nizvodno od Avtovca, kao i rijeka Trebišnjica nizvodno od prečistača otpadnih voda.

Površinske vode su ocijenjene kao pogodne za navodnjavanje svih kultura koje se uzgajaju na proučavanom prostoru, dok su podzemne vode Gatačkog polja i sliva Sušice manje povoljne za biljke slabije tolerancije prema soli.

Da li planirate nastavak istraživanja?

Da. Poseban predmet moga interesovanja sada su podzemne vode Gatačkog polja, koje su ujedno najslabije istražene sa aspekta njihovih fizičko-hemijskih karakteristika. Gatačko polje je interesantan prostor zbog svog dominantnog položaja u slivu Trebišnjice i potencijalne opasnosti koje njegove vode, ukoliko su u većoj mjeri zagađenje, predstavljaju za Bilećko jezero. Istraživanja će biti sprovedena u saradnji sa Zdravkom Mrkonjom, diplomiranim hemičarem sa velikim radnim iskustvom, ujedno i šefom Laboratorije za hemijska i mikrobiološka ispitivanja vode HET-a.

Vaš naučni rad ujedno predstavlja jednu od prvih doktorskih disertacija u oblasti hidrogeohemijskih istraživanja u RS i BiH. U kom smislu?

U radu su primijenjene multivarijantne statističke tehnike, koje su do sada rijetko korišćene u sličnim istraživanjima, a čiji se značaj ogleda u pojednostavljenoj manipulaciji velikim skupovima podataka. Njihova primjena je posebno značajna u istraživanju statističkih veza između rastvorenih materija u vodi i parametara životne sredine, kao što je sastav stijena. Statistička povezanost ne podrazumijeva obavezno postojanje uzročno-posljedičnih veza, ali omogućava predstavljanje podataka u manjem formatu, što je prvi korak u njihovoj potpunoj analizi i pomaže u stvaranju hipoteza za interpretaciju hidrogeohemijskih procesa.

S druge strane, primjena inverznog geohemijskog modelovanja predstavlja pionirski poduhvat u proučavanju voda na prostoru bivše Jugoslavije, iako se u zemljama sa većim budžetom za nauku ova tehnika koristi već više od decenije. Inverzno geohemijsko modelovanje upotrebljava se u slučajevima kada je već poznat hemijski sastav voda i minerali koji su u njoj rastvreni, a neophodno je saznati koje su se reakcije dogodile između hidraulički povezanih mjesta uzorkovanja.

Metode kojima se ne može manipulisati

„Primijenjene multivarijantne i tehnike inverznog modelovanja, koje sam koristio prilikom proučavanja voda su egzaktne i sa njihovim rezultatima se ne može manipulisati. Ova činjenica je posebno važna pri utvrđivanju porijekla voda i njihove izloženosti uticaju zagađivača“, kao važnu činjenicu napominje Dragoslav Banjak.
Trebinje pogodno i za naučni turizam

Dragoslav Banjak, doktor tehničkih nauka u oblasti geologije i predsjednik Skupštine Grada Trebinja, podvlači još jednu važnu činjenicu, kako za razvoj novih vrsta turizma u našem gradu, tako i za cjelokupnu Istočnu Hercegovinu.

„Zahvaljujući specifičnim uslovima oticanja podzemnih voda, uzrokovanim dominantnim prisustvom krečnjačkih terena u slivu Trebišnjice, Istočna Hercegovina postaje sve interesantnija za naučnike iz oblasti hidrogeologije i geografije. Iz tog razloga, u Trebinju će od 6. do 9. juna 2018. godine biti organizovan međunarodni simpozijum KARST 2018-EXPECT THE UNEXPECTED, koji će okupiti istaknute stručnjake iz SAD-a, više evropskih i azijskih zemalja“.

U aktuelnom sazivu razmatrano 312 tačaka dnevnog reda

Predsjednik Skupštine Grada Trebinja Dragoslav Banjak podsjeća da je, osim konstitutivne sjednice, održane 24. novembra i 7. decembra 2016. godine, zaključno sa 11. majem 2018. godine, održano 15 redovnih i jedna tematska sjednica na kojima je razmatrano 312 tačaka dnevnog reda iz oblasti programa, izvještaja, informacija i normativne djelatnosti.

Na sjednicama često dominira dnevna politika

„Teme u odborničkim pitanjima, uglavnom su one trenutno aktuelne. Najčešće se tiču svakodnevnog života i rada građana, ali su često obilježene dnevnom politikom. Fokus djelovanja odbornika, posebno opozicionih, usmjeren je na aktivnosti gradonačelnika, koji i nosi najveću odgovornost i teret rada Gradske uprave Grada Trebinja“, objašnjava Banjak.

Trudim se da nađem vremena za građane

„Gradska uprava i Skupština su mjesta na koja građani dolaze po navici, kako bi riješili svoja, uglavnom egzistencijalna pitanja. Iako Skupština često nije nadležna za rješavanje problema zbog kojih nam se građani obraćaju, nastojimo da ih usmjerimo ili posredujemo u kontaktu sa nadležnim odjeljenjima i tako pokušavamo da pomognemo“.