Juče su na području Trebinja zabilježena četiri zemljotresa, a tokom noći je zabilježen novi zemljotres jačine 3,1 stepen po Rihteru, sa epicentrom na 14 kilometara istočno od ovog grada i na dubini od pet kilometara.

Kontaktirali smo seizmologa Federalnog hidrometeorološkog zavoda, Ivana Brleka, koji je za Novi.ba kazao kako teritorija opštine Trebinje spada u seizmički relativno aktivnu zonu.

"Kao prvo treba napomenuti da je zemljotres, kao prirodna pojava, stohastički proces koji se javlja sporadično u vremenu i prostoru i da je nezavisan od prošlih i budućih seizmičkih pojava na određenoj teritoriji. Trajanje razorne snage zemljotresa je od nekoliko sekundi do najviše jedne minute. S druge strane, zemljotres “ne poznaje” bilo kakve političke ili administrativne podjele tako da zemljotresi velike jačine mogu izazvati materijalne štete i odnijeti ljudske živote na veoma velikim udaljenostima od epicentra (područja u kojem se najjače manifestuje). S tim u vezi najveća opasnost za Trebinje dolazi i iz epicentalnih područja izvan administrativne granice opštine.

Teritorija opštine Trebinje spada u seizmički relativno aktivnu zonu. Generalno gledano ovo područje je tektonski vezano za veliki rasjed Zemljine kore koji od sjeverne Indije (Himalaji) preko teritorije Irana, Turske i Grčke (istočni Mediteran) te prelazi južnim dijelom teritorije gdje skreće ka sjeverozapadu. Pored ovog globalnog rasjeda postoji nekoliko značajnih regionalnih rasjeda (bugojanski, višegradski, neretvanski, banjalučki). Duž svih ovih rasjeda mogu se generirati zemljotresi razorne jačine. Na području Trebinja, prema našoj historijskoj arhivi, javljali su se zemljotresi magnitude veće od 3,0 Richtera ili više od V stepeni Merkalijeve skale u epicentru. Takođe, na teritorijama Dubrovnika i Crne Gore javljaju se zemljotresi razorne snage koji mogu imati značajan efekat i na teritoriji Trebinja. Tako su 27.06.2017. godine na području Trebinja zabilježena čak četiri zemljotresa u jednom danu, ali se radi o slabijim zemljotresima koje je stanovništvo osjetilo u epicentralnoj zoni, a nisu uzrokovali materijalnu štetu. Na samoj teritoriji Trebinja često se javljaju zemljotresi intenziteta manjeg od 3 stepena Merkalijeve skale, koje registruju samo instrumenti. Snažniji zemljotresi su relativno rijetki. Dubina hipocentra se kreće od 4 do 30 km. Od tog broja, svake godine bude dva do tri zemljotresa koji mogu izazvati osjetljivo podrhtavanje tla ili nanijeti manju materijalnu štetu na građevinskim objektima.

Uzimajući u obzir tektonske i seizmotektonske karte (podloge) kao i kasnija proučavanja seizmičnosti teritorije BiH utvrđeno je da se područje Trebinja nalazi u zoni 8. stepena MCS (Merkalijeva skala) koji je ujedno i osnovni stepen seizmičnosti za datu lokaciju", objasnio je Brlek.

Ivan Brlek kazao je kako je nazahvalno davati “prognozu” seizmičkih događanja za bilo koju teritoriju, ali da se na osnovu instrumentalnih podataka (kataloga), primjenjujući matematičko-fizikalni model seizmičnosti, došlo do zaključka da se u narednih 100 godina na teritoriji Trebinja mogu očekivati zemljotresi maksimalnog intenziteta do 8. stepeni Merkalijeve skale.

„Zemljotresi tog intenziteta izazivaju materijalna oštećenja na građevinskim objektima, uglavnom bez ljudskih žrtava. Međutim, za vremenski period od 200 i više godina, prema ovim prognozama, može doći do razornih zemljotresa u jugoistočnom dijelu BiH (područje Trebinja i Neuma) koji mogu izazvati ogromne materijalne štete na građevinskim objektima i odnijeti mnogo ljudskih života.

Analizom podataka o dogođenim zemljotresima uočava se da se je u prošlosti, na području Bosne i Hercegovine, dogodilo više razornih zemljotresa sa najjačim intenzitetima iz žarišnih zona Imotsko, Ljubinje, Treskavica i Banja Luka", dodao je seizmolog Ivan Brlek.

Šta uraditi u slučaju zemljotresa?

"Što se tiče zaštite od zemljotresa najvažnije je aseizmički projektovati građevinske objekte da mogu da izdrže seizmički intenzitet prema seizmološkim podacima. Takođe je važno, u slučaju zemljotresa sačuvati “hladnu glavu” tj. pokušati izbjeći paniku i po mogućnosti izaći dalje od objekta jer se često nakon jakog zemljotresa javljaju naknadni udari nešto slabijeg intenziteta koji mogu takođe izazvati urušavanje i povrede ljudi", riječi su seizmologa Ivana Brleka.