Na inicijativu Srba sa prostora opštine Ravno i uz veliku podršku rukovodstva „Prosvjete“ iz Trebinja i Hercegovine, sinoć je u manastiru Zavala osnovan pododbor ovog prosvjetnog i kulturnog društva na Ivanici.

Manastir Zavala, kao najveće duhovno središte Srba današnje opštine Ravno, nije odabran slučajno za mjesto osnivanja „Prosvjete“. Ovaj drevni manastir, koji prema predanju Srba Popova polja svoje osnivanje veže za vizantijskog cara Konstantina i 4. vijek,  do danas je sačuvao brojne tragove postojanja srpskog naroda i njegove pismenosti na području između Trebinja i Dubrovnika. U dalekoj prošlosti, Zavala je bila duhovno, kulturno i upravno sjedište Srba Popova polja, što uz manastir i više ruševina starih crkava u njegovoj blizini, potvrđuju i pisani dokumenti stari skoro hiljadu godina (Pismo Popovske opštine Dubrovačkoj opštini iz sredine 12. vijeka), kao i ćirilični natpisi na brojnim srednjevjekovnim spomenicima.

U trebinjskim oblastima, Površ, Šuma, Bobani, Popovo polje, SPKD „Prosvjeta“ imala je svoje odbore još na početku 20. vijeka. Koliki su značaj u to vrijeme srpske nacionalne i duhovne institucije pridavale opismenjavanju, školovanju i uopšte prosvjećivanju srpskog naroda u BiH, govori i podatak da su u većini srpskih sela osnivani odbori SPKD „Prosvjeta“.  U literaturi koja govori o istorijatu „Prosvjete“ u Trebinju navode se odbori koji su aktivno radili u periodu od 1902. do 1927. godine u sljedećim trebinjskim selima: Dobromani, Jasenica, Začula, Orah, Uskoplje, Poljice, Mrkonjići, Lug, Mesari, Kočela, Bobani, Zagora, Jasen, Sutorina, Kruševice. Kada se uzmu u obzir ovi podaci, možemo reći da je SPKD „Prosvjeta“, u stvari, obnovila svoj rad na prostoru južno od Trebinja, koji se dijelom danas nalazi u opštini Ravno.

Uz blagoslov i gostoprimstvo igumana Vasilija, „Prosvjeti“ su ustupljene manastirske prostorije, gdje je održana svečana osnivačka skupština društva, a na kojoj su glasanjem članova „Prosvjete“ izabrani predsjednik i rukovodstvo pododbora – Ivanica. Za predsjednika SPKD „Prosvjete“ na Ivanici jednoglasno je izabran Savo Andrić.

Poslije osnivačke skupštine „Prosvjete“, Srpsko udruženje „Ćirilica“ iz Trebinja, koje se bavi promovisanjem i zaštitom srpskog pisma – ćirilice, takođe je osnovalo svoj odbor na Ivanici. Oba udruženja će svoje aktivnosti usmjeriti na zaštitu kulture, tradicije i bogatog istorijskog nasljeđa Srba na prostoru između Trebinja i Dubrovnika, kao i na probleme kojima je srpski narod na ovom području izložen. Sve aktivnosti ovih udruženja biće objavljene i publikovane.

Osnivanju udruženja „Prosvjeta“ i „Ćirilica“ bilo je prisutno više desetina Srba sa prostora današnje opštine Ravno, kao i gosti iz cijele Hercegovine i Crne Gore. Prisutnima su se prigodnim besjedama i uz čestitke obratili iguman Vasilije, sekretar SPKD „Prosvjeta“ iz Trebinja Rajko Tanasijević, predsjednik SPKD „Prosvjeta“ Gacko Radomir Vučković, direktor i vlasnik Herceg TV  Dragutin Papović, direktor muzeja Hercegovine iz Trebinja Ivana Grujić, dr Goran Komar, Pavle Ratković ispred udruženja „Ćirilica“, potpredsjednik Opštinskog vijeća Ravno Petar Sredanović, kao i novoizabrani predsjednik SPKD „Prosvjeta“ na Ivanici Savo Andrić.

U kulturno – zabavnom dijelu svečanosti, druženje je nastavljeno uz gusle narodnih guslara g. Vladana Perovića i g. Veselina Deretića, kao i uz recitacije srpskih pjesnika Rajka Tanasijevića i Dragutina Papovića.

Tekst: Milan Putica