Može li SDS nadživjeti Mirka Šarovića, pitanje je koje se nameće u svakoj ozbiljnijoj političkoj analizi, a tiče se te stranke. Jer, opisno rečeno Šarović se svojski trudi da zakuca posljednje eksere na kovčeg umrtvljene partije koja, eto, izdiše u 28. godini trajanja. Nakon odlaska Miće Mićića i formiranja Srpske demokratske stranke Semberije, u SDS se ne prestaju osvrtati oko sebe preispitujući ko je sljedeći?

Mićo Mićić, nesumnjivi politički autiritet u Semberiji shvatio je još nakon izborne skupštine prošle godine, kada je stranku preuzeo Mirko Šarović, da svoju političku budućnost može da obezbijedi izvan SDS-a i da ta stranka već deceniju lagano nestaje sa političke scene. Vrijeme pokazuje da je ta izborna skupština bila i posljednja šansa za SDS, da je za predsjednika izabran Milan Miličević. Ali to se nije desilo.

Ako želimo da razumijemo šta se danas dešava sa i oko SDS-a moramo se vratiti unazad u period sa početka 2000. godine, kada je SDS bio najjača politička stranka u Republici Srpskoj.

Prvo, mnogi će danas ramišljajući o tom periodu famozne odluke Pedija Ešdauna da za jedan dan stranku očisti od pedeset i više fukcionera sa raznih nivoa vlasti, zaključiti da je to bio presudni trenutak za SDS. Istina, bio je to jedan od najmasovnijih „političkih pokolja” koji su proveli visoki predstavnici u BiH nad jednom političkom organizacijom. Čistka provedena par godina ranije nad „pobunjenim“ Hrvatima koju je proveo Volfgang Petrič bila je takoreći dječija igra nad onim šta se desilo SDS-u.

No, teško se može prihvatiti da je taj događaj koji je ipak iniciran izvana bio od presudne važnosti kada su SDS-ova kola nezaustavljivo krenula niz političku poledicu. Prvenstveno zbog toga što je Ešdaunova akcija provođena isključivo i u saradnji sa ljudima iz SDS-a, a sadašnji lider partije Mirko Šarović bio je itekako uključen u pravljenje spiskova koji će završiti pod nožem ostrašnjenog Engleza. Tu činjenicu treba zapamtiti da bi razumjeli današnju politiku Mirka Šarovića.

Drugo, sve što se tada dešavalo u SDS-u posljedica je unutarstranačkih trvenja, sukoba, podmetanja, ali i minimalne političke koegzistencije koju su uspostavili lokalni stranački prvaci. Kao dio tog kompromisa nakon Dragana Kalinića, koji je isto bio na Ešdaunovom spisku, stranku je preuzeo Banjalučanin Dragan Čavić. Ta banjalučka odrednica Čavića je itekako politički bitna, jer je do tada funkcija predsjednika SDS-a bila namijenjena isključivo za nekog iz istočno-sarajevske regije. Čavić je ujedno i posljednji lider SDS-a koji je uspio pobijediti na izborima za direktnu funkciju, tačnije za predsjednika Republike Srpske.

Nakon toga slijedi veliki „bratoublički rat“, tačnije između banjalučke struje okupljene oko Čavića i ostatka SDS-a predvođenog Mladenom Bosićem. Oni sa dužim sjećanjem znaju kako se i iz čega se sve pucalo i tuklo, od prisluškivanja, do transkripata, torbi sa novcem i raznih podmetanja, tako da današnji sukob Šarovića i Mićića dođe kao dječija igra sa karabitom. Upravo taj sukob trasirao je dalji put SDS-a i iz njega se nije više mogao oporaviti. Nacionalnu politiku Republike Srpske već tada je bio preuzeo SNSD Milorada Dodika i ne pušta je ni danas.

Treba istaći da je Mladen Bosić uveo SDS u začarani krug u kome su unutrašnja pitanja stranke bila važnija od same politike. Bosić i njegov tim za čitavu deceniju nisu osmislili niti jedan značajan koncept kojim bi se privukli glasači. Sve izbore u koje je ulazio redovno je gubio, a nakon njih slijedio bi niz izbacivanja svih neistomišljenika. Mladen Bosić ostaće upamćen kao jedini lider SDS-a koji nije smogao hrabrosti da se kandiduje za jednu od ključnih pojedinačnih funkcija na opštim izborima, predsjednika Republike ili člana Predsjedništva BiH. Uvijek je izbacivao drugorazredne kandidate, poput Ognjena Tadića.

Ako je nešto novo uveo na političku scenu Mladen Bosić je uveo ličnu mržnju prema lideru SNSD-a Miloradu Dodiku. Sva Bosićeva politička frustriranost dolazila je iz te mržnje. On je tvorac tog opozicionarskog fenomena, a koji traje i danas, da se ne bave svojom, izvornom ili strateškom politikom već isključivo likom i djelom Milorada Dodika. U tu priču uvukao je i PDP Mladena Ivanića koji danas i više nego SDS baštini upravo tu političku praksu izbacujući povremeno likove poput Draška Stanivukovića, koji im služe za jednokratnu upotrebu.

Bosić je pored PDP-a za sobom vukao i političke marginalce tipa radikala Milanaka Mihajlice. Ubacivanje tih klovnova u javni prostor nastavljen je i sa Nebojšom Vukanovićem, a za rezultat smo dobili to što danas imamo, potpuno devastiranu opoziciju koja je svoje političke akcije svela na ulični vandalizam za potrebe Facebook i Youtube klipova koji služe za skupljanje lajkova. Ovakav SDS je direktno naslijeđe Mladena Bosića. Njegov posljednji potez instaliranja Vukote Govedarice na mjesto predsjednika SDS-a završio je raskolom sa dobojskim dijelom stranke i odlaskom Obrena Petrovića sa svom infrastrukturom u SNSD-u.

I tako dolazimo do Miće Mićića i do pitanja: Šta je ostalo od SDS-a? Ostali su dijelovi stranke u Tesliću, Ugljeviku i Sokocu zahvaljujući nespornom pozitivnom autoritetu tamošnjih načelnika opština među lokalnim stanovništvom.

Veoma bitan segment urušavanja SDS-a je što su se Bosić, Govedarica i u najvećoj mjeri Šarović odrekli nacionalne politike Republike Srpske, a u korist saradnje sa probosanski nastrojenom SDA Bakira Izetbegovića. I ta saradnja je postala politička matrica te stranke i način komunkacije SDS-a sa ostalim partijama iz Republike Srpske. U toj i takvoj probosanskoj matrici danas je sa SDS-om jedino ostao Ivanićev PDP.

Teza prisutna zadnjih godina da sa takvom politikom nisu „opozicija vlasti u Republici Srpskoj“ već „opozicija Republici Srpskoj“ upravo ima svoje uporište u njihovom odnosu prema SDA i njenom programskom cilju urušavanju institucija Republike Srpske. Shvativši u kakvu su mrežu upleteni pojedini mlađi lideri PDP-a poput Jelene Trivić u zadnje vrijeme često utrčavaju sa temom četništva pokušavajući na taj način da daju nacionalni naboj svojoj politici. Sve je to potopuno nedovoljno i amaterski za ozbiljnije pozicioniranje.

Ostavši bez izvorne, nacionalne politike, a prihvatajući probosansku politiku SDA, razrušen unutarstranačkim sukobima i ratovima lokalnih prvaka, vođen prilično nastranom ličnom mržnjom svojih lidera (Bosića, Govedarice i Šarovića) prema lideru SNSD-a Miloradu Dodiku, tokom zadnjih godina dovelo je SDS na granicu nestajanja kao ozbiljne političke organizacije u Republici Srpskoj.

Kada je juče banjaluka.net objavila vijest da i narodni poslanici Sonja Karadžić- Jovičević i Darko Babalj ulaze u kombinaciju da napuste klub SDS-a u parlamentu Republike Srpske, niko ozbiljan ko se bavi analizom političkih procesa nije bio iznenađen, bez obzira što su oni u dopisu pokušali objasniti da su “utkani u temelje te stranke i da se lideri mijenjaju, a oni ostaju“. Znači, nije pitanje uopšte hoće li biti više odlazaka i napuštanja, već kada i ko je sljedeći?

SDS je sasvim sigurno na putu nestanka sa političke scene. Da li je to dobro ili ne za Republiku Srpsku pokazaće vrijeme.