Njegova svetost patrijarh srpski Irinej danas je uz sasluženje brojnih vladika i sveštenstva služio Svetu arhijerejsku liturgiju u Hramu Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima, kod Čapljine, koji je prethodno osveštan.

Neposredno nakon osveštanja hrama obavljeno je i prvo krštenje u hramu a krstila se petomjesečna Sara Dragićevi. Nakon toga vjernici su pristupili pričešću, nakon čega su održani pozdravni govori.

SLAVA UVIJEK PRIPADA MUČENICIMA, A NIKADA DŽELATIMA

Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik rekao je da su Prebilovci svjedočanstvo trijumfa života nad smrću i mjesto koje svjedoči da slava uvijek pripada mučenicima, a nikada dželatima.

"I Prebilovci i Jadovno i Donja Gradina dogodili su nam se u uslovima kada mi Srbi nismo imali državu. Zato je Republika Srpska, između ostalog, i nastala kao odgovor na bojazan da će nam se ovakvi zločini dešavati, te da se oni više nikada ne dese", rekao je Dodik, koji je i glavni ktitor hrama.

On je napomenuo i da je Republika Srpska nastala kao život i borba za slobodu.

"I zato smo mi danas slobodni ljudi. Danas smo se sabrali na ovom čudnovatom mjestu, mjestu stradanja i vaskrsenja, kako bismo se prisjetili prošlosti, ali i kako bismo postavili dobre temelje i valjan zalog budućnosti Prebilovaca, cijele Hercegovine i Republike Srpske", istakao je Dodik.

PREBILOVCI PREKLINJU DA SE ZLODJELO NIKADA I NIKOME NE PONOVI

Njegovo preosveštenstvo episkop zahumsko-hercegovački i primorski Grigorije poručio je nakon osveštanja Hrama Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima da su prebilovački stradalnici sada zaštitnici koji svojom molitvom preklinju da se nikada i nikome slično zlodjelo ne bi više ponovilo.

"Ovo je dan koji je Gospod stvorio. Nakon 75 godina lutanja i stradanja koji su trajali i poslije njihove strašne - mučeničke smrti, njihovo prisustvo prekriva danas Prebilovce, Donju Neretvu i sve nas. Stoga vas ljubazno molim, braćo i sestre, udišite vazduh pažljivo i stupajte obazrivo, jer ste na zemlji svetoj, nakvašenoj krvlju, suzama i prahom mučenika koji nam postadoše vječni zastupnici pred Gospodom u Carstvu Nebeskom", istakao je vladika Grigorije u obraćanju okupljenima.

U ovom danu u molitvenom skrušenju, kaže vladika, priklanjamo glave pred njihovom svetom žrtvom.

"Ako oslušnete trepet ovog dana čućete horove anđela sa kojima pjevaju postradala djeca, žene, starci i ljudi muškarci iz Prebilovaca i iz svih hercegovačkih jama. Radujemo se i slavimo sa njima ovaj sveti dan u kojem mir i smiraj nalaze svi mučenici hercegovački. Oni čije kosti danas spustismo u svetu zemlju, ali i oni čiji ostaci i sada počivaju na dnu jama bezdanica i bezimenica. I oni se jednako raduju današnjem danu i događaju nesvakidašnjem i slave ovaj praznik sa nama", naglasio je vladika zahumsko-hercegovački.

SION SVETIH MOŠTIJU SVIH GRAĐANA PREBILOVACA

Akademik Matija Bećković rekao je danas da u Hram Hristovog Vaskrsenja u Prebilovcima nije ugrađena čestica jednog svetitelja, nego sion svetih moštiju svih građana Prebilovaca na pravdi Boga ujamljenih, a potom i posmrtno mučenih, betoniranih i miniranih.

"Zato se ovaj lakokrili hram tako visoko vinuo u nebo i na hiljadama krila podigao u nebesa i sve nas", naglasio je Bećković, govoreći pred više od 7.000 ljudi koji su prisustvovali osveštanju prebilovačkog hrama.

Bećković je rekao da su Prebilovci sveto mjesto svete srpske geografije, gdje se ne zna ko je prisutniji - živi ili davno upokojeni. On je naglasio da je srpska zemlja sva u ožiljcima i modricama od masovnih grobnica.

"Zemlja pamti, i tamo gde su zagrtani ulegne se i nikad ne izravni. Prebilovci nisu jedino mesto gde smo bacani u jame zbog svoje vere i imena, ali su jedino na svoj srpskoj jamografiji koje smo dostojno obeležili i na njemu podigli hram. Nisu li zato oni pravo mesto da upitamo gde je srpski Jad Vašem? Gde je pamjatnik? Gde je nekropolje? Gde je Večni plamen?", upitao je Bećković.

Patrijarh Irinej, sa dvadeset vladika i 200 sveštenika, prethodno je ispred Hrama Vaskrsenja Hristovog dočekao litiju koja je donijela ostatke moštiju Svetih prebilovačkih novomučenikaiz Doma kulture u ovom mjestu, gdje su bile smještene posljednjih deset godina.

Patrijarh je simbolično uzeo mali kivot sa moštima Svetih prebilovačkih novomučenika koji je u litiji nošen tri puta oko hrama, u kojem je istovremeno obavljena sahrana moštiju prebilovačkih mučenika.

Hram Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima je sagrađen na mjestu Spomen-kosturnice u koju su 1991. godine sahranjene kosti 4.000 Srba koje su ustaše tokom Drugog svjetskog rata ubile i bacile u 13 hercegovačkih jama. U junu 1992. godine hrvatska vojska minirala je Spomen-kosturnicu.

Po povratku Srba u Prebilovce, nakon 2000. godine, ostaci kostiju prebilovačkih novomučenika su sakupljeni. Stali su u sedam kovčega i one su danas sahranjene u kripti Hrama Vaskrsenja Hristovog koji je urađen po uzoru na Crkvu Hristovog groba u Jerusalimu, koja je simbol Vaskrsenja i simbol života.

Na zidovima Hrama ispisana su imena stradalnika, među kojima i 826 stanovnika Prebilovaca koje je jedno od četiri najstradalnija sela u svijetu u Drugom svjetskom ratu.

Hram u Prebilovcima sagrađen je uz dobru volju, razumijevanje i pomoć predsjednika Srpske Milorada Dodika, ali i zahvaljujući donacijama Srba u dijaspori.

U Prebilovce je jutros stiglo nekoliko hiljada ljudi, među kojima predsjednik Republike Srpske Milorada Dodik, predsjednik Narodne skupštine Srpske Nedeljko Čubrilović, članovi Vlade Srpske, srpski predstavnici u institucijama BiH, načelnici istočnohercegovačkih opština, narodni poslanici, delegacija iz Vatikana, akademik Matija Bećković, proslavljeni režiser Emir Kusturica i brojne druge zvanice.

U Prebilovcima je u prvim danima avgusta 1941. stradalo 85 odsto življa, mahom žena, djece i staraca.

Oni su, prema svjedočenjima ustaša kojima je 1957. suđeno za ovaj zločin, živi gurnuti u jamu Golubinka kod sela Šurmanci, nadomak Međugorja.

Srpska pravoslavna crkva kanonizovala je mučenike prebilovačke koji se slave 6. avgusta kao Sveti prebilovački novomučenici.

Opširniju reportažu možete pogledati na Herceg TV u narednim danima.