U organizaciji Zavičajnog kluba Bilećana u restoranu “Amfora” u Beogradu održano je donatorsko veče posvećeno obnovi Hrama Svetog Save u Bileći.

Skup koji su inicirali uspješni poslovni ljudi prof. dr Milenko Dželetović i mr Božo Boban Vukoje, koji je široj javnosti poznat i kao autor popularnog “Bloga jednog Hercegovca u Beogradu”, dao je fantastičan rezultat.

Najzaslužniji za uspjeh donatorske večeri: prof. dr Milenko Dželetović 

Naime, u samo jednoj večeri skupljeno je oko 60.000 KM. To je i najveći iznos koji su Hercegovci u Srbiji skupili za jedno veče.

– Za malu Bileću i u svakom pogledu “veliku” crkvu u njoj, nije to mala stvar. Naprotiv, veća je nego i što to sama djeluje. Na opštu korist našeg grada, naših ljudi i duha hrišćanskog koji, neosporan i nepokolebljiv, jedini odolijeva teškoj i beznadežnoj situaciji u kojoj se nalazi naša Bileća – rekao je za Slobodnu Hercegovinu Božo Boban Vukoje, koji je u odsustvu legendarnog hercegovačkog pjesnika i filozofa Boža M. Glogovca vodio program ove večeri.

U kulturnom dijelu programa svoje Bilećane je pozdravio glumac Milorad Kapor.

Nakon završene večeri zadovoljni su bili predsjednik Zavičajnog kluba Bilećana Miodrag Dunđerović i potpredsjednik Borislav Krkelić koji su najavili da će se sa akcijom nastaviti i u narednom periodu.

Posebno je bio srećan prof. dr Milenko Dželetović koji je održao i veoma nadahnut govor.

Skup su blagoslovili otac Stojadin Pavlović, koji je i glavni urednik redakcije TV Hram, i bilećki sveštenik Aleksandar Grčić koji je upoznao prisutne sa burnom istorijom Hrama Svetog Save u Bileći.

KOMUNISTI CRKVU PRETVORILI U MAGACIN

Saborna Crkva Svetog Save u Bileći sagrađena je u vreme vladavine Austrougarske vladavine u Bosni i Hercegovini, sredinom 19. veka.

U teško vreme okupacije zemlje, Srbi iz Bileće i njene okoline su se dogovarali o projektu crkve i tražili adekvatno mesto na kojem bi ovo zdanje moglo da se sazida. Kada se napokon dogovorilo o mestu izgradnje crkve, u samom centru grada, krenulo se sa gradnjom uz pomoć Zemaljske Vlade iz Sarajeva, kao i prilozima i donacijama srpskog naroda iz Bileće.

Crkva je trebalo da bude sagrađena u vizantijskom stilu, ali protivljenjem Austrougarske, to im ipak nije dozvoljeno. Mještanima Bileće stigao je dopis Zemaljske Vlade iz Sarajeva da će projekat za izgradnju crkve stići iz Beča, kao i da je to jedini način da crkva bude izgrađena.

Projektom iz Beča, Austrougarske vlasti su zahtevale da se crkva ne sagradi u vizantijskom stilu, već u romansko-gotskom stilu, arhitekturi koja je tipična za Katoličku crkvu. Srbi su tada napravili pobunu, ali uzaludnu jer su vlasti poručile da je izgradnja u romansko-gotskom stilu uslov da se crkva gradi. Narod je popustio i crkva je sagrađena po projektu iz Beča, sa kamenom iz okoline Bileće.

Crkva je trebalo da se osvešta na praznik Preobraženje, što su austrougarske vlasti pozdravljale, zbog simobile rođenja Franja Josifa na taj dan. Srbi tada ipak nisu popustili, pa su napunili crkvu građevinskim materijalom i rekli da zdanje nije dovršeno, kako bi odložili osveštanje. Po pisanju mitropolita Leontija Radulovića, crkva je osveštana 1896. godine na Malu Gospojinu i posvećena Svetom Savi.

Crkva je posle Drugog svetskog rata pretvorena u magacin i nekoliko godina nije radila. Danas Saborna Crkva Svetog Save jedan je od simbola grada Bileće, kao i duhovni, kulturni i istorijski spomenik.

Među zvanicama su bili i direktor kancelarije za vjere pri Vladi RS Mileta Radojević, direktor predstavništva RS u Beogradu Mlađen Cicović, zamjenik predsjednika Odbora za dijasporu i Srbe u regionu Miodrag Linta, potpredsjednik Koordinacionog odbora svih hercegovačkih udruženja u Srbiji Svetozar Crnogorac…

Veliki doprinos uspjehu ove akcije dao je i vlasnik restorana “Amfora” Neđo Trklja koji je ugostio svoje Bilećane i njihove prijatelje.

Tekst: T. Ćorović

Foto: B. Krkelić