Opština Berkovići je tokom 2023. godine obnovila fasadu Osnovne škole Njegoš iako ta nabavka nije bila u Planu javnih nabavki Opštine prije potpisivanja ugovora.

Radove je platila 249.560 KM od milion KM koje je dobila u okviru pomoći Savjeta ministara BiH za sanaciju posljedica zemljotresa s kraja 2022. godine, no ta pomoć nije prošla kroz opštinski budžet ili te izmjene budžeta nisu objavljene na web-strani Opštine.

Prema izmjenama Zakon o javnim nabavkama iz 2022. godine (http://sluzbenilist.ba/page/akt/WSYn8ifsOUI= ), poglavlju
Uslovi za početak postupka javne nabavke (član 17) Ugovorni organ započinje postupak javne nabavke ako je nabavka predviđena u planu nabavki.

Ta nabavka nije bila u Planu jer u vrijeme donošenja Plana sredstva nisu bila raspoloživa. Što se tiče same škole - nismo pravili elaborat, ali imamo Odluku Skupštine Opštine Berkovići o tome koje ćemo objekte obnoviti i tom odlukom je obuhvaćena i škola. To je stara zgrada, nikada ništa na njoj nije rađeno i zemljotres je ostavio traga, pojašnjava Bojan Samardžić, zamjenik načelnika Opštine.

No to je ipak kršenje Zakona o javnim nabavkama u BiH, kaže istraživač Slobodan Golubović, urednik na portalu Pratimo tendere.

Nema nikakvog razloga da bilo koja nabavka ne bude u planu, to je klasično kršenje Zakona o javnim nabavkama. Ako novac nije bio doznačen na početku godine postoji mogućnost izmjenaPlan javnih nabavki prije te nabavke, Plan je uvijek prvi korak, pojašnjava Golubović.

No kršenje Zakona o javnim nabavkama nije jedini problem u slučaju obnove fasade Osnovne škole Njegoš u Berkovićima.

Javni novac dobila kompanija koja ne dozvoljava javnost svojih podataka

Opština je za ove poslove angažovala kompaniju P.D. Hercegovinainvest D.O.O. za koju na portalu javnih nabavki (https://www.ejn.gov.ba/) piše da Prema Zakonu o zaštiti ličnih podataka, odgovorna osoba nije dala saglasnost da ovi podaci budu javno dostupni.

Mi smo raspisali tender, deset preduzeća je preuzelo dokumentaciju, tri se prijavile, a Hercegovina je bila najpovoljnija, Aurora d.o.o. i MDM d.o.o., obje iz Nevesinja, su bile dosta skuplje. Bila je i elektronska licitacija, ali je P.D. Hercegovinainvest D.O.O. ispunjavala tehničke uslove, imala najbolju ponudu, a mi smo ispoštovali zakonski postupak i oni su doibli posao. Radovi su završeni za 4 mjeseca kako je bilo i planirano, nije bilo probijanja cijene ni dodatnih radova, a stavka od 3 posto osiguranja nije potrošena u cjelini, kaže Samardžić i  napominje da u Opštini nisu znali da kompanija koju su angažovali nije dozvolila da na  portalu javnih nabavki budu izlistani njihovi podaci.

I da smo znali to za nas ne bi imalo neki značaj jer je kompanija uredno učestovovala na tenderu, imala najjeftiniju i tehnički prihvatljivu ponudu, vlasnika poznajemo i u to doba je bio teško bolestan, umro je krajem februara, pojašnjava Samardžić.

Pravnik i istraživač Damjan Ožegović iz Transparency International kaže da veliki broj ponuđača na portalu javnih nabavki nema lične podatke kompanije.

U principu su tu samo ime, prezime i pozicija za direktora ili vlasnika i jeste sporno za kompanije da kriju podatke o ovim strukturama, ali zakon im to omogućava, a budući da je zaštita ličnih podataka osjetiljivo pitanje - mora se uzeti sa krajnjom pažnjom. Međutim, paradoksalno je da se ova mogućnost daje na portalu javnih nabavki, a da se pretragom po registrima privrednih subjekata mogu naći potrebne informacije, kaže Ožegović.

Golubović pak upozorava da treba obratiti pažnju da se ne radi o preduzeću pretplaćenom na javne nabavke u ovoj Opštini

Treba obratiti pažnju da li je to možda preduzeće koje dobija sve poslove u toj opštini, kaće Golubović.

Prema portalu javnih nabavki, od deset poslova koje je ova kompanija dobila na tenderima od 2020. godine - svih deset je bilo u opštini Berkovići koja je u tom periodu imala 57 registrovanih javnih nabavki. P.D. Hercegovinainvest D.O.O. je radila na školama, parkovima, cjevovodima, stanovima u vlasništvu Opštine, trotoarima....

A sad milion...

Radovi na Osnovnoj školi Njegoš su, kako je sam Samardžić objasnio, plaćeni novcem koje je opština Berkovići dobila od Savjeta ministara BiH za sanaciju posljedica zemljotresa s kraja 2022. godine -  Savjet ministara BiH je odluku donijetu na 86. sjednici održanoj 30. decembra 2022. godine na prijedlog Ministarstva sigurnosti - 1.000.000  KM za pomoć i podršku u saniranju posljedica razornog zemljotresa u opštini Berkovići - na osnovu  zaključka Predsjedništva Bosne i Hercegovine sa 27. redovne sjednice. Opština Berkovići obavezna je da dostavi izvještaj o utrošku sredstava Ministarstvu sigurnosti BiH.

No prema dokumentima dostupnim na web-strani Opštine -  milion KM pomoći od Savjeta ministara BiH nije uvršten u budžet ni za 2022, ni za 2023, ni za 2024. godinu.

Svaka konvertibilna marka koja uđe u opštinu ili izađe iz nje po bilo kom osnovu mora prvo proći kroz budžet. Uz to ako je cijena javnih radova na toj školi bila veća od 10 posto ukupnog budžeta morao je biti kreiran rebalans budžeta i izmjenjen plan javnih nabavki. Ako toga nije bilo -prekršeno je više zakona, kaže Golubović i naglašava da je djelimična odgovornost i na SM BiH koje mora vršiti nadzor nad trošenjem dodijeljenog novca.

Da je opštinska vlast pokušala da popravi situaciju svjedoče izmjene plana javnih nabavki za 2023. godinu objavljenih na portalu javnih nabavki - plan je izmijenjen u oktobru 2023, uvršteni su radovi na OŠ Njegoš za koje je ugovor potpisan u julu 2023. godine. Kako je budžet ove Opštine za 2023. godinu nakon rebalansa koji je napravljen u decembru te godine iznosio 1.936.600 KM, a radovi na školi 249.560 KM što je više od 10 posto ukupnog budžeta – morao je biti napravljen rebalans i za ovu stavku, no ovog iznosa i OŠ Njegoš nema u rebalansima objavljenim na web-strani Opštine.