Period ledenih dana koji su obilježili ovogodišnju zimu izgleda da se bliži kraju. Meteorolozi od sredine sedmice najavljuju kišu i porast temperature. Nevesinjci će ovogodišnji januar upamtiti kao jedan od najhladnijih u posljednjih nekoliko decenija. Na svu sreću, nije bilo velikih sniježnih padavina pa, bar za sada, zima nije ostavila  posljedice.

Ali, čim zima ozbiljnije pokaže zube, počnu i priče o velikim hladnoćama i snjegovima. Nevesinjci se pitaju da li je u bližoj ili daljoj prošlosti bilo ovoliko ledenih dana. Pregledom starih zapisa i ljetopisa moramo potvrditi da je bilo mnogo surovijih zima.

Zapis iz 1613. godine kaže da „ozebe pšenica da bi je preoravali ljudi“. Godine 1640. „pade snijeg na goru i na žita klasala“. Dvadeset godina kasnije „bi velika zima, preko Kapele ne pređe konj od 30. novembra do Sv. Đurđa, zašto bješe veliki snijeg od 12 pedi“.

U 18. vijeku 1720. godine „bi teška i naprasna zima; moraše po snijegu osam volova saonice voziti i nije se znalo kuda prođu“. Godine 1737. „pade snijeg rano novembra četvrtog i nije spao do aprila šestog“, a tri godine poslije „bi teška zima i Dunav dva puta zaledi se“. Godine 1754. „bi zima bez snijega do februara, a onda do 40 mučenika bi zima, snijeg, led i mećava“.

Početkom 19. vijeka 1808. godine „bi zima velika i trajaše do 1. maja“. Godine 1822. „decembra mjeseca bi velika i nesnosna zima koja je više ljudi koštala života“. Iste godine drugi zapis kaže „ bi mrazovita zima, preledi se Drina i Lim. Hođahu ljudi s konjima preko voda. I u Zvorniku svatovi pijani sjeli, s djevojkom, da jedu na vodi. Puče led, potopiše se“.

Godine 1835. u ljetopisu je zapisano: „Postaše zle godine među narod, mnoga nesuglasja i jarosti. Dođoše zli vjetrovi.Snijeg pade 25. oktobra i zima sve krepkija poče bivati, a 3. decembra zaledi se Dunav“.

Najhladnija zima u 20. vijeku koja je okovala snijegom i ledom, ne samo Balkan, nego i čitavu Evropu zabilježena je davne 1929. godine. Postoje brojni zapisi i izvještaji o tom nevremenu.

Najstariji žitelji Hercegovine govorili su da se sprema velika studen i nesreća jer su tih dana vukovi neprestano zavijali. Spuštali su se u sela napadajući stoku, a nasrtali su i na ljude. U Nevesinju je tokom januara i februara snijeg napadao preko dva metra. Većina rijeka na prostoru Kraljevine Jugoslavije bila je zaleđena, a snijeg je pao i na jadranskim ostrvima.

Politika, 30. januar 1929.

Cetinje, 1929. godine

Zima iz 2012. godine, bar kada je Nevesinje u pitanju, mogla bi se ubrojati u red najsurovijih koje su ikad zadesile ovu varošicu. Bilo po hladnoći ili velikom snijegu ostale su upamćene i zime iz 1942, 1954, 1956, 1963, 1984 i 2005.

Tekst: Dragan Grahovac