Dobili smo odjeljenje srednje poljoprivredne škole, ali za razvoj Hercegovine neophodno je da se otvori odjeljenjepoljoprivrednog fakulteta za južne kulture i da se stvore uslovi da sve hercegovačke opštine otvore zadruge

Inicijativu da se na području istočne Hercegovine otvori odjeljenje srednje poljoprivredne škole, odjeljenje poljoprivrednog fakulteta, smijer za južne kulture, regionalna poljoprivredna zadruga i Institut za krš pokrenuo je Inicijativni odbor koji su sačinjavali: Prof. dr Radoslav Milošević, prof. dr Vesna Milić, Milovan Samardžić, dipl. ekonomista, mr Janko Milojević i moja malenkost još 2011. godine. No, prije ove naše inicijative, Univerzitet u Istočnom Sarajevu je takođe, pokrenuo inicijativu 2008. godine da se u Trebinju otvori odjeljenje poljoprivrednog fakulteta, smijer za južne kulture. Mi smo samo tu inicijativu Univerziteta, 2011. godine, tako da kažem, obnovili.

Naša zamisao je bila da se na području istočne Hercegovine otvori jedna ili dvije srednje škole poljoprivrednog smijera, odjeljenje poljoprivrednog fakulteta, smijer za južne kulture, te da se pokrene inicijativa za otvaranje regionalne poljoprivredne zadruge za istočnu Hercegovinu.

Inicijativni odbor je predlagao da se u svim opštinama istočne Hercegovine formira poljoprivredna zadruga koja će da ima u svim opštinama svoje maloprodajne objekte, kao i ekspoziture (ogranke) koji će se baviti otkupom poljoprivrednih proizvoda i organizaciom proizvodnje istih. Na taj način bi se podmirilo domaće tržište, a višak proizvoda bi se plasirao na inostrano tržište od kojih je, kako smo tada smatrali, najpogodnije rusko i afričko.

Na prvom sastanku članova Inicijativnog odbora u opštini Berkovići gdje je zasjedao Izvršni Savjet Saveza Opština Istočne Hercegovine kod tadašnjeg načelnika Berkovića Ranka Lučića jednoglasno su načelnici opština ili njihovih zamnjenika istične Hercegovine prihvatili inicijativu Inicijativnog odbora da se na području istočne Hercegovine otvori odjeljenja srednje poljoprivredne škole i odjeljenje poljoprivrednog fakulteta, smijer za južne kulture, iz Istočnog Sarajeva. Načelnici ili njihovi zamjenici su tada garantovali da će stvoriti uslove za nesmetani rad praktične nastave budućih đaka i studenata, tj. obezbijediti odgovarajuće zemljište za uspješno odvijanje praktične nastave. Sastanak je održan u prostoriji osnovne škole u Brekovićima.

Na drugom sastanku, Izvršni Savjet Saveza Opština Istočne Hercegovine razmatrajući Pismo namjere o osnivanju regionalne poljoprivredne zadruge za istočnu Hercegovinu, Inicijativnog odbora, na sjednici održanoj dana 31. januara 2013. godine u Gacku u kabinetu načelnika Gacka Milana Radmilovića donio je Zaključak: „Podržava se inicijativa za otvaranje Odjeljenja srednje Poljoprivredne škole u opštinama Istočne Hercegovine; Podržava se otvaranje Odjeljenja Poljoprivrednog fakulteta – Agromediteranska proizvodnja sa sjedištem u Trebinju, Univerziteta Istočno Sarajevo; Podržava se inicijativa Poljoprivrednog fakulteta Istočno Sarajevo da se podstiču i organizuju Zemljoradničke zadruge u poljoprivredi u svim opštinama Istočne Hercegovine uključujući krovnu Regionalnu poljoprivrednu zadrugu za područje Istočne Hercegovine“.

Inicijativni odbor je održao sastanke sa direktorom Tehničke škole u Trebinju Nebojšom Rudakijevićem, direktorom Srednjoškolskog centra Trebinje Vasiljkom Škrivanom i direktoricom Srednjoškolskog centra „Golub Kureš“ u Bileća Mirjanom Bratić. Svrha ovih sastanaka je bila da se otvori jedno ili dva odjeljenja srednje poljoprivredne škole u istočnoj Hercegovini. Na osnovu toga ministarstvo prosvjete i kulture u Vladi Republike Srpske je naredne godine odobrilo otvaranje odjeljenja srednje poljoprivredne škole u Trebinju.

Takođe, Inicijativni odbor je raspolagao sa projekata koji su se odnosili na poljoprivredu, za svih sedam opština istočne Hercegovine i to u integralnom obliku i posebnom obliku za ruralna područja istočne Hercegovine koji su bili od izuzetne vaažnosti za kompletiranje elaborata o osnivanju odjeljenja Poljoprivrednog fakulteta, otvaranja srednje poljoprivredne škole, Instituta za krš, kao i za poljoprivredne zadruge po opštinama na nivou istočne Hercegovine.

Tada smo za odjeljenje fakulteta, srednju poljoprivrednu školu i Institut za krš ostavili mogućnost stručnjacima iz te oblasti za njihovo formiranje, a za poljoprivrednu zadrugu smo predlagali sljedeće: poljoprivredna zadruga bi funkcionisala na principu proizvodnje poljoprivrednih proizvoda, trgovine na malo, trgovine na veliko, izvoz. Zadruga bi „pokrivala“ svih sedam opština istočne Hercegovine sa maloprodajnim objektima, kao i sa svojim odjeljenjima, gdje bi se organizovala proizvodnja i otkup poljoprivrednih proizvoda, i ista bi imala svoje kooperante koji bi proizvodili poljoprivredne proizvode, gdje bi im se garantovao otkup istih. Takođe, zadruga bi morala imati i svoju hladnjaču kako bi mogla skladištiti proizvode koje otkupi. A u najskorije vrijeme, kako smo predlagali, zadruga bi se bavila proizvodnjom gotovih proizvoda kako bi podmirila prije svega domaće tržište, a sav višak se izvozio van države. Ovaj projekat bi imao širi društveni interes.

Zato su članovi Inicijativnog odbora pokrenuli ovo pitanje na zvaničnom mjestu kod Izvršnog Savjeta Saveza Opština Istočne Hercegovine, kod drugih saradnika i kod ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u Vladi Republike Srpske.

Napisali smo i zahtjev, u kome smo naveli sve gore navedeno, i poslali ga na adresu ministarstva poljoprivrede, šimarstva i vodoprivrede u Vladi Republike Srpske. Vrlo brzo smo dobili odgovor iz ministarstva da sa nama želi po ovom pitanju razgovarati tadašnji pomoćnik Ministra poljoprivrede u Vladi Republike Srpske Zoran Kovačević. On je za osnovanje zadruga na području istočne Hercegovine nudio pomoć i savjet u bilo kom smislu.

Vrlo bitno je napomenuti da je prije dvije godine Ministarstvo prosvjete i kulture u Vladi Republike Srpske raspisalo konkurs za upis prvih studenata na odjeljenju poljoprivrednog fakulteta, smijer za južne kulture. Tada su se prvi studenti trebali upisati u Trebinju, ali kako rektorat Univerziteta Istočno Sarajevo nije imao sredstava za opremanje prostorija i kabineta za izvođenje nastave, komisija Univerziteta je prolongirala rad tog odjeljenja dok se i taj uslov ne ispuni, a dotle su važeće sve odluke Savjeta Saveza Opština Istočne Hercegovine, ministarstva obrazovanja i kulture i Univerziteta u Istočnom Sarajevu o početku rada tog poljoprivrednog fakulteta za južne kulture u Trebinju. Ideja je bila da se adaptira jedan sprat u zgradi bivše kasarne „Luka Vukalović“ iznad Fakulteta za proizvodnju i menadžment u Trebinju i stvore uslovi za kvalitetan rad i obrazovanje.

Ako se ispune svi ovi navedeni uslovi ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske ponovo će, nadam se, obnoviti konkurs za upis studenata u akademskoj 2016/2017. godini, što je ne samo moja želja, nego i želja svih Hercegovaca.

Na osnovu razgovora sa direktorima srednjih škola u Trebinju i Bileći, a na osnovu njihovog zahtjeva prema ministarstvu prosvjete i kulture u Vladi Republike Srpske, otvoreno je, prošle godine odjeljenje srednje poljoprivredne škole u Trebinju.

Time su se naše inicijative, otvaranjem srednje poljoprivredne škole, počele realizovati, no na tome ne treba stati, nego se nadamo da će doći do realizacije otvaranja odjeljenja poljoprivrednog fakulteta (smijer za južne kulture), poljoprivrednih zadruga i Instituta za krš.

Dakle, time bi se stvorili uslovi za još bolji i efikasniji rad već postojećih, usitnjenih, srednjih i malih preduzeća iz oblasti poljoprivrede uključivanjem u zajednički sistem na nivou istočne Hercegovine.

Sledeći korak je osnovati zadruge u svim opštinama istočne Hercegovine i jednu krovnu ili centralnu zadrugu za ovu regiju. Naredni potez je na ministarstvu prosvjete i kulture da objavi konkurs, ako Univerzitet u Istočnom Sarajevu ispuni uslove za upis studenata i uspješno izvođenje nastavu. Ako se ispune svi navedeni uslovi biće stvorene potrebne pretpostavke za otvaranje Instituta za krš, koji bi stavio u funkciju sve prirodne i ljudske resurse istočne Hercegovine za njen razvoj.

Uzimajući u obzir geografski položaj, klimu i osobine zemljišta, istočna Hercegovina ima izuzetno dobre uslove za sve privredne grane turizma i poljoprivrede (voćarstva, vinogradarstva, stočarstva, pčelarstva, ljekobilja i dr).

Daj Bože da se u ovoj globalizaciji i kojekakvoj modernizaciji ne izgubi ona naša rečenica: „Ti iz sela, a selo nikad iz tebe“. Ko smo mi ako dozvolimo da zaboravimo selo, selo svojih roditelja, đedova, prađedova. Imamo li pravo dozvoliti i zaboraviti da se znoj i krv naših predaka koji je upio svaki sazidani kamen u objekat koji su zidali uruše.