Osunčan mediteranskim suncem, u oazi platana, vinograda i ljekovitog smilja, iznad koga se nadvija poput usnulog lava planina Leotar, leži gradić Trebinje - ekonomski, kulturni i turistički centar Istočne Hercegovine.

Smješten na samom jugu Republike Srpske, na tromeđi Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Hrvatske, ovaj grad je uvijek bio raskrsnica puteva kojim su prolazili mnogobrojni narodi i karavani, ostavljajući neizbrisiv trag u duhovnoj i materijalnoj kulturi.

Trebinje je čudesan spoj Mediterana i Orijenta, kapija kroz koju se mora proći ka unutrašnjosti Balkanskog poluostrva. Tim putem su prolazili Iliri, Rimljani, Sloveni, Vizantijci, srednjovjekovni vladari Nemanjićke države, Otomanska imperija i Austrougari, a danas, kada je Trebinje postalo pravi turistički biser - mnogobrojni turisti iz čitavog svijeta.

U svom pohodu ka Mediteranu i Balkanu, ljubitelji putovanja obavezno svrate u Trebinje, dočekaju jutra sa Leotara, popiju kafu ispod Platana, pređu preko starog Arslanagić mosta iz 16. vijeka, koji je izgradio čuveni Mehmed Paša Sokolović, okrepe se vinom i hercegovačkom žilavkom iz mnogobrojnih vinarija, među kojima se ističu "Vukoje", "Anđelić", "Petijević" i "Tvrdoš".

Gastronomija i kultura

Gastronomski sladokusci ne propuštaju da probaju tradicionalna trebinjska jela poput cicvare, sira škripavca, sarmica, priganica i pršute. Naročito je primamljivo probati ove domaće specijalitete u ambijentu starih hercegovačkih kuća, poput restorana i spa hotela "Studenac", mjesta koje vas omami pri prvom susretu, što zbog blizine Trebišnjice, što zbog topline porodičnog doma kojom odiše autohtona konoba i predusretljivi domaćin Jugoslav Deretić.

Naravno, ovaj topli ambijent i vrhunski gastro doživljaj pružaju i vinarije gdje se uz vino obavezno proba domaća hrana.

Svakako, Trebinje je i grad koji mami svojom starinom i kulturno–istorijskim naslijeđem, pa je nezaobilazni dio pohoda na Trebinje i odlazak u Muzej Hercegovine. U ovom zdanju koje predstavlja jedno od najstarijih kulturnih ustanova u istočnoj Hercegovini, nalazi se nekoliko stalnih postavki: arheološka, etnološka, Dučićeva kolekcija antičkih spomenika od 70 figura od kamene plastike iz Italije, 14 umjetničkih slika domaćih i stranih slikara, tapiserija, mozaik, japanski vez, Dučićeva odlikovanja, ambasadorska odora, prirodnjačko-istorijsko odjeljenje.

U šetnji kroz vijekove, putnici namjernici mogu naići i na nadgrobnu ploču župana Grda iz 12. veka, kao najstariji ćirilični spomenik u BiH, saznati da je Miroslavljevo jevanđelje najvjerovatnije pisano u Trebinju, a ne u Crkvi apostola Petra i Pavla, i da se naša narodna izreka „lupaš kao Maksim po diviziji“ ne odnosi na nekog našeg čoveka, već je to marka puškomitraljeza koji je i izložen u ovom muzeju. Ovo oružje je dobilo naziv po njegovom tvorcu, austrijancu Maksimu, koji je kasnije izvršio samoubistvo, kada je vidio do kakvih mračnih posljedica je doveo njegov izum.

Dučićev grad

Trebinje je grad pjesnika i junačkog srca, ali prije svega, nadaleko čuven po velikom Dučiću, pjesniku i prvom diplomati nekadašnje Kraljevine Jugoslavije. On je obojio svojim zamislima i vizijama toliko ovaj grad, da on odiše na svakom koraku njegovim idejama, upravo od Muzeja Hercegovine pa sve do Platana, koji su sa rijekom Trebišnjicom postali simboli i zeleni čuvari ovog grada. Na ulazu u Dučićev park nalaze se figure lavova, njegov poklon rodnom gradu, pa Dučićeva česma, Kapitel na stubu, Prvi spomenik Njegošu, Figura dječak na delfinu, Spomenik oslobodiocima Trebinja iz I svjetskog rata, Statua Jelene Anžujske.

Podizanje manastira Hercegovačka Gračanica na brdu Crkvina, sa koga se vidi cijelo Trebinje, bila je posljednja pjesnikova želja. U ovom manastiru okruženom čempresima Dučić je i sahranjen, kada su njegovi posmrtni ostaci preneseni iz SAD na Blagovijesti 2000. godine.

Svetinje različitih konfesija

Još jedan manastir je nezaobilazni dio hodočasnika iz cijelog svijeta, a to je manastir Tvrdoš iz 4. vijeka, posvećen Uspenju presvete Bogorodice, gdje se nalaze čestica časnog krsta i ruka kraljice srpske Jelena Anžujske. Već od 15. vijeka postoje tragovi i vinskog podruma u ovom manastiru, a proizvodnja vina je nastavljena i do današnjih dana.

Na istočnoj strani Popovog polja na putu Trebinje - Mostar, nalazi se selo Mrkonjići gdje se rodio Sveti otac Vasilije Ostroški. Na temeljima rodne kuće ostroškog čudotvorca podignuta je i crkva posvećena ovom velikom svetitelju.
Naravno, pored pravoslavnih svetinja, na ovoj raskrsnici kultura, nikle su Osman pašina džamija i Sultan Ahmedova ili Stara džamija, smještene unutar tvrđave Starog grada, blizu obale rijeke Trebišnjice.

A u središtu grada, na desnoj obali rijeke, podignuta je je krajem 19. veka i katolička katedrala rođenja Blažene Device Marije.

Grad filma i sunca

Iz Trebinja su porijeklom veliki umjetnici oskarovci Karl Malden, odnosno Mladen Sekulović i Duško Vučetić, pa junakinja "Zvezdnih staza" Natalija Mogulić. Ovo je grad filma gdje su snimani mnogobrojni filmovi i gdje su boravile velike zvezde, a od kojih su najpoznatiji „Na mlečnom putu“, „Nož“, „Krugovi" i popularna serija „Ranjeni orao“.

Da je Trebinje i moderan grad u koji se stalno ulaže, govori i nedavno podignut Grad sunca koji se prostire na 800.000 metara kvadratnih, projekat u koji je do sada uloženo 50 miliona maraka, inače investicija koja vrijedi 200 miliona maraka. Istočna kapija Grada sunca izniklog usred hercegovačkog krša i neprohodnog rastinja, svečano je otvorena u julu prošle godine spektakularnim otvaranjem Akva parka na koje je stiglo više od 10 hiljada ljudi iz Hercegovine i regiona. Adrenalinski i zabavni sadržaji, bazeni, Dino park, moderan hotel Panorama, Varoš čaršija Sportsko-rekreativnog kompleksa, gradnja apartmanskog naselja u okviru ovog novog grada i spa centra Galija, nudi Trebinju novu dimenziju turizma i mogućnosti za život po uzoru na svjetske metropole.

Tako, ovaj živopisni zeleni grad u kome se prepliću kulture, podneblja, mediteranska i kontinentalna klima, mirisi ljekovitog bilja i čudesnog hercegovačkog vina, grad u kome ima najveći broj sunčanih dana i koji je vijekovima odolijevao svim turbulentnim vremenima koji su lomili ove krajeve, poput žilavke, stoji uspravno, vijekovima čuva tragove karavana i svojih osvajača, ušuškan u krilu mirisnog Leotara. On je biser sa dna mora koje se povuklo nekoliko kilometara dalje, ali i danas miriše na more, na vazduh koji pročišćava dušu i u svakom prolazniku i putniku namjerniku budi pjesnika.